Nikiszowiec (niem. Nickischschacht, śl. Ńikisz) to zabytkowe osiedle w Katowicach, powstałe w latach 1908–1919 z inicjatywy koncernu górniczo-hutniczego Georg von Giesches Erben jako osiedle robotnicze dla górników kopalni Giesche (obecnie Wieczorek) wybudowane na terenie obszaru dworskiego Giszowiec. Osiedle zaprojektowali architekci Emil i Georg Zillmannowie z Charlottenburga, którzy byli również autorami projektu sąsiedniego Giszowca. W dniu 9 maja 1924 roku nastąpiła likwidacja obszaru dworskiego i Nikiszowiec wraz z Giszowcem włączono do gminy Janów. W 1951 roku osiedle stało się częścią nowego miasta – Szopienic. W 1960 roku Nikiszowiec wraz z Szopienicami i Janowem został włączony do Katowic. Osiedle to, podobnie jak Giszowiec, znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Układ urbanistyczno-przestrzenny osiedla robotniczego Nikiszowiec z lat 1908–1918 został wpisany do rejestru zabytków w dniu 19 sierpnia 1979 roku pod numerem rejestrowym A/1230/78.
Od 2008 roku czynione były starania, aby Nikiszowiec uznano za pomnik historii. Władze miasta Katowic przeznaczyły na ten cel kwotę 30 000 zł. Sporządzana została szczegółowa dokumentacja osiedla górniczego i opinie konserwatorów zabytków. Dokładna analiza została skierowana do kancelarii prezydenta RP. Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 14 stycznia 2011 roku osiedle zostało uznane za pomnik historii.
Zabytkowy Nikiszowiec słynie z apartamentów z czerwonej cegły wzniesionych w 1912 roku w ramach budowy osiedla robotniczego, w skład którego wchodzą ogrody, sklepy i szkoły. Barokowy kościół św. Anny zwieńczają kopuły kryte dachówką, a w jego wnętrzu można podziwiać ozdobne organy. W muzeum etnografii i przemysłu znajdują się repliki pokoi, w których mieszkali katowiccy górnicy. W dawnym budynku kopalni znajduje się stylowa galeria sztuki współczesnej Szyb Wilson.